Wojna w oczach dzieci

Dodano 2022-07-26 11:49:09

Miejscowość: Rynek
Miejsce: Leszno
Data rozpoczęcia: 2022-08-01 12:00
Data zakończenia: 2022-09-02 10:00
Organizator: Archiwa Państwowe

Od 1 sierpnia na leszczyńskim Rynku będzie można oglądać wystawę plenerową pt. "Mamo, ja nie chcę wojny". Zaprezentowane na niej zostaną poruszające prace archiwalne polskich dzieci z roku 1946, będące zapisem ich przeżyć z czasu II wojny światowej i okupacji niemieckiej 1939-1945 oraz współczesne rysunki dzieci ukraińskich, związane z wojną toczącą się obecnie w ich ojczyźnie.

„Dziecko nie jest żołnierzem, nie broni ojczyzny, choć z nią cierpi” (Janusz Korczak)

Przytoczona tu sentencja Janusza Korczaka, wielkiego pedagoga i przyjaciela dzieci, stanowi motto projektu przygotowanego przez Archiwa Państwowe. Chcą one w ten sposób podkreślić, że dziecko nigdy nie jest żołnierzem, nawet jeśli walczy z bronią w ręku, i że zawsze cierpi, bo zawsze jest ofiarą wojny. Dzięki wystawie będziemy mogli spojrzeć na wojnę oczami dzieci i wsłuchać się w ich emocje, gdyż wykonane przez nie prace są niezwykle przejmującym świadectwem wojny.

Na wystawie zaprezentowane będą historyczne rysunki polskich dzieci z roku 1946, będące zapisem ich przeżyć z czasu II wojny światowej i okupacji niemieckiej 1939-1945, przechowywane w Archiwum Akt Nowych w Warszawie, w zespole Ministerstwa Oświaty z lat 1945–1966 oraz współczesne rysunki dzieci ukraińskich, związane z wojną toczącą się obecnie w Ukrainie, gromadzone na portalu Mom I see war.

W komunikacie Archiwów Państwowych czytamy:

Dziecięce rysunki i wypowiedzi to dla nas świadectwa ogromnej wartości. Chcemy pokazać, że wojna wygląda w oczach dziecka zawsze tak samo. Niezależnie od miejsca i czasu jest wielkim złem, a dziecko zawsze jest w niej ofiarą. Podobieństwo historycznych i współczesnych prac poraża. Dzieci rysują czołgi, samoloty zrzucające bomby, pożary i eksplozje. Rysują rannych i zabitych, zrujnowane domy, mogiły. Rysują siebie i swoją rodzinę, rysują ewakuację i ucieczkę. Ale rysują też nadzieję i swoje marzenia na przyszłość. Łącząc obrazy i słowa w grupy tematyczne: walka, okupacja, rodzina, represje, opór, zniszczenia, zwycięstwo-nadzieja, chcemy podkreślić fakt, jak bardzo podobne są do siebie scenariusze wojen zaborczych. Zmienia się czas, zmienia się miejsce, zmieniają się dziecięcy świadkowie, ale wojna zawsze jest taka sama: „Wojna nie widzi, nie słyszy, nie czuje” (J. J. Letria).

Obecnie w zasobie Archiwum Akt Nowych w Warszawie znajduje się ponad 7000 rysunków. W większości są to prace o tematyce wojennej, tworzone w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w 1946 w tygodniku „Przekrój” za zgodą ówczesnego Ministerstwa Oświaty.

W ramach wciąż rozwijającego się ukraińskiego projektu Mom, I see war zebrano dotychczas ponad 10 000 rysunków o wojnie i pokoju w Ukrainie. 

Różnorodność dziecięcych emocji zapisanych przez dzieci w obrazach - od strachu i rozpaczy, po nadzieję i wiarę w zwycięstwo -  pokazuje wyraźnie, że świat dziecka i świat wojny, to dwa różne światy.

Wystawa "Mamo, ja nie chcę wojny!" będzie realizowana przez całą sieć Archiwów Państwowych, w wielu miastach w Polsce, docierając do szerokiego grona odbiorców. W

 

  • Projekt i koncepcja: dr Dorota Sadowska (Uniwersytet Warszawski), Mariusz Olczak (Archiwum Akt Nowych)
  • Opracowanie i realizacja: prof. Olha Kulinich (Uniwersytet im. T. Szewczenko w Kijowie), Daria Koval (projekt Mom I see war), Mariusz Olczak (Archiwum Akt Nowych), dr Dorota Sadowska (Uniwersytet Warszawski), Agnieszka Wopińska (Archiwum Akt Nowych)
  • Opracowanie graficzne: Beata Świerczyńska (Archiwum Akt Nowych)
  • Źródła rysunków i tekstów: Archiwum Akt Nowych w Warszawie,  Projekt „Mom I see war/Мамо, я бачу війну”, Ukraina, Kijów

Opracowanie: dr Dorota Sadowska (UW, AAN)